In hun boek 'Grenzen verleggen' leggen Rick Lahaye en Thomas Waanders de link tussen de (sport)wetenschap en de ervaringen van Olympisch- en wereldkampioenen. Hierbij wordt duidelijk dat wetenschappers het onderling niet altijd eens zijn met elkaar en dat de praktijk van (ex-)topsporters vaak anders is dan de theorie. Dit betekent dat er nog veel aanvullend onderzoek gedaan moet worden en veel winst te behalen valt binnen de (nog jonge) sportwetenschap. Door de recente ontwikkelingen, waarbij het brein een centrale plek heeft gekregen in de totstandkoming van topprestaties, kunnen oude 'vanzelfsprekendheden' uitgedaagd en mogelijk weerlegd worden. Daarnaast kunnen er, mede aan de hand van nieuwe ideeën en modellen, 'nieuwe' vragen gesteld worden.
Vermoeidheid
Als het gaat om vermoeidheid hebben mentale vermoeidheid en fysieke duurpresaties invloed op elkaar. Bij naderende uitputting nemen sporters hun besluit op basis van een kosten-baten analyse. Als de kosten hoger zijn dan de baten is er een sterke motivatie bij mensen om te stoppen met de benodigde inspanning. Sporters hebben een arsenaal aan technieken die ze kunnen gebruiken bij naderende uitputting. Zelfovertuiging ('ik kan'-overtuiging) kan het verschil maken tussen een 90%-topper en een absolute kampioen. Perceptie is een dynamisch samenspel van het lichaam, het brein en de omgeving. Sporters denken en nemen niet alleen waar met hun brein, maar met hun hele lichaam.
Slim trainen
Een uitgebalanceerd voedingspatroon is een belangrijke voorwaarde om grenzen te kunnen verleggen. Daarnaast is het belangrijk dat sporters leren welk voedingspatroon voor hen optimaal is. De ideale coach voor een sporter wordt gevormd door een combinatie van Indiana Jones en Mahatma Gandi. Ondanks de tweestrijd tussen presteren en gezondheid proberen sporters, hun begeleiders en organisatoren van evenementen gezondheidsrisico's te beperken. Het 'ijzer vreten' in trainingen kan beschreven worden als een gewenningsproces dat nooit went. Het draait om hard trainen, maar ook om slim trainen.
'Talentvolle' hersenen
Veel ouders van (ex-)topsporters hebben 'gehamerd' op inzet oftewel: je best doen is belangrijker dan het resultaat. Hierin kunnen ouders zelf het goede voorbeeld geven. Meten heeft absoluut een voordeel bij talentidentificatie, maar het biedt geen garanties. Het is namelijk een assumptie dat talent te meten is en er kunnen sporters door het systeem 'glippen'. De weg naar grensverleggende prestaties wordt beinvloed door persoonlijke kenmerken, omgevingsinvloeden en het voorbereidingsproces. De schrijvers pleiten ervoor dat er meer aandacht komt voor het identificeren van 'talentvolle' hersenen. Dit kan bijvoorbeeld door hersenscans uit te voeren bij succesvolle topsporters of ze te testen op belangrijke cognitive functies, zoals de executieve functies (functioneren).
Tot slot geven Rick Lahaye en Thomas Waanders aan wat in hun optiek de grootste uitdaging van de 21e eeuw is nl. het verbinden van eilanden en samen wijzer worden. Hiermee bedoelen ze: het bouwen van bruggen tussen verschillende disciplines in de wetenschap, het verbinden van de sportpraktijk, het bedrijfsleven en de wetenschap en tot slot het leren van elkaar in verschillende sporten.
BELANGRIJKSTE INZICHTEN
- vermoeidheid is een emotie
- zelfovertuiging staat haaks op concentreren op taken
- zichzelf waarmakende voorspellingen spelen belangrijke rol
- eindspurt fenomeen weerlegt veel wetenschappelijk onderzoek
- er is een verschil tussen diepgaan in training en in een wedstrijd
- een goede wedstrijdanalyse (vooraf/achteraf) is van groot belang
- perceptie is een samenspel van lichaam, brein en omgeving
- de kracht van overtuigingen speelt een grote rol
- stimulantia (doping voor het brein) gaan in toekomst rol spelen
- dromen en (realistiche) doelen vullen elkaar aan
- succesvolle coaches investeren in eigen ontwikkeling
- de juiste snaar raken bij sporter blijft maatwerk
- topsporters leren vermoeidheid negeren en luisten slecht naar lichaam
- ook mentaal herstellen belangrijk (regelmatig afstand nemen van sport)
- grenzen tussen fysiek en mentaal vervagen
- rol ouders: onvoorwaardelijke steun, opofferingsgezind, goede voorbeeld
- grenzen verleggen vraagt denken in nieuwe paradigma's
Comments